کلاهبرداری راگ پول چیست؟
با کلاهبرداری راگ پول آشنا شوید
کلاهبرداری های اینترنتی متعددند. کلاهبرداریهای پانزی ، مثلثی ، ارز همستر و … از انواع مختلف کلاهبرداری در دنیای مجازی شناخته میشوند. د
در دنیای پر از ریسک کریپتوکارنسی، یکی از روشهای کلاهبرداری در حوزۀ ارز دیجیتال که رشد چشمگیری در سالهای گذشته داشته است، کلاهبرداری راگ پول (Rug Pull) است.
در این مقاله از گروه حقوقی و تخصصی وکیل سایبری، به بررسی کامل کلاهبرداری راگ پول و راههای پیشگیری از آن میپردازیم.
تعریف کلاهبرداری راگ پول
کلاهبرداری راگ پول بهطور کلی به وضعیتی گفته میشود که در آن، توسعهدهندگان یک پروژۀ جعلی و قلابی ارز دیجیتال، سرمایه گذاران را فریب داده و پس از جمعآوری داراییهای آنان ، پروژه را رها میکنند و قربانیان مالباخته را با داراییهای بیاعتبار ، تنها میگذارند.
اصطلاح راگ پول (Rug Pull) به معنی «کشیدن فرش از زیر پا» میباشد.
این اصطلاح، استعارهای از یک اقدام ناگهانی است. اقدامی که کلاهبرداران برای سرقت نقدینگی ها با خارج کردن سرمایهها و تعطیلی پروژه انجام می دهند.
کلاهبرداری راگ پول اغلب در سیستمهای مالی غیرمتمرکز (DeFi) و خصوصاً صرافیهای نامتمرکز (DEX) صورت میگیرد که در آن نظارت مرکزی و اعتبارسنجی قوی وجود ندارد.
کلاهبرداران معمولاً با ایجاد پروژههای جدید و وعدههای جذاب،سرمایه گذاران را به خرید توکنهای خود تشویق می کنند و سپس با فروش تمام توکنها یا تخلیۀ استخر نقدینگی ، پروژه را به حال خود رها میکنند.
در چنین شرایطی، سرمایه گذاران با توکنهای بیارزش و ضررهای مالی سنگین مواجه میشوند.
انواع کلاهبرداری راگ پول
1. کلاهبرداری در صرافیهای غیرمتمرکز:
یکی از رایجترین شکلهای کلاهبرداری راگ پول زمانی رخ میدهد که کلاهبرداران یک توکن جدید میسازند و آن را در یک صرافی غیرمتمرکز مانند یونیسواپ (Uniswap) یا پنکیک سواپ (PancakeSwap) عرضه میکنند.
پس از جذب سرمایه، آنها نقدینگی را از بازار حذف کرده و سرمایهگذاران را با توکنهای بیارزش تنها میگذارند. در این نوع کلاهبرداری، صرافیهای غیرمتمرکز بهدلیل ماهیت باز و بدون نظارت خود، به بستری مناسب برای سوءاستفاده تبدیل میشوند.
کلاهبرداران معمولاً با ایجاد یک توکن جدید، وعدۀ سودهای کلان میدهند و پس از جذب سرمایه، داراییهای نقدی را خارج کرده و پروژه را به پایان میرسانند.
2. فروش گستردۀ توکنها توسط توسعهدهندگان:
در این نوع از کلاهبرداری راگ پول ، توسعهدهندگان بخش عمدهای از توکنها را در اختیار دارند. پس از افزایش ارزش نوکن با انجام تبلیغات و جذب سرمایهگذاران، آنها توکنهای خود را به فروش میرسانند و باعث افت شدید قیمت و از دست رفتن سرمایهها میشوند.
این اقدام معمولاً تحت عنوان دامپ (Dump) شناخته میشود و یکی از روشهای مرسوم کلاهبرداری در دنیای ارزهای دیجیتال است.
سرمایهگذاران پس از مشاهدۀ کاهش شدید ارزش توکنها، متوجه میشوند که فریب خوردهاند، اما دیگر خیلی دیر شده است!
3. پروژههای جعلی یا رها شده:
برخی از پروژه ها اساساً برای کلاهبرداری طراحی شده اند. در این حالت، کلاهبرداران پروژه ای را تبلیغ می کنند، اما از همان ابتدا هیچ قصدی برای توسعه واقعی آن ندارند. پس از جمع آوری سرمایه، ناگهان همه وب سایت ها و کانال های ارتباطی آنها ناپدید می شود. این نوع کلاهبرداری معمولاً با وعدههای اغراقآمیز همراه است.
تیم کلاهبردار با ایجاد یک وب سایت حرفه ای و استفاده از تبلیغات جذاب و فریبنده ، سرمایه گذاران را به دام می اندازند و پس از جمع آوری سرمایه، پروژه را تعطیل می کنند.
ویژگیهای مشترک پروژههای کلاهبرداری راگ پول
1. وعدههای غیرواقعی:
کلاهبرداران در فرایند کلاهبرداری راگ پول اغلب وعدۀ سودهای بزرگ و سریع میدهند که جذابیت زیادی برای سرمایهگذاران ناآگاه ایجاد میکند.
این وعدهها شامل نرخهای بازدهی بسیار بالا، زمانبندی کوتاه برای سودآوری و ادعاهایی دربارۀ همکاری با شرکتهای بزرگ و مشهور است.
چنین وعدههایی باید همیشه با شک و تردید بررسی شوند. موفقیت این نوع از کلاهبرداری راگ پول وابسته به ورود سرمایهگذاران معتمد است، لذا نباید به هر طرحی راحت اعتماد کنید!
2. عدم شفافیت:
در این پروژهها، اطلاعات کمی دربارۀ تیم توسعهدهنده، نحوۀ عملکرد پروژه و اهداف آن ارائه میشود.
هویت اصلی اعضای تیم معمولاً ناشناس است. شفافیت فعالیتها، یکی از اصول اساسی در پروژههای واقعی است.
پروژههایی که اطلاعات کافی دربارۀ تیم و ساختار خود ارائه نمیدهند، معمولاً خطرناک هستند.
3. انباشت بیشازحد توکنها:
اگر بخش عمدهای از توکنها تنها در اختیار تعداد کمی از کیف پولها باشد، احتمال کلاهبرداری راگ پول افزایش مییابد. توزیع غیرمنصفانۀ توکنها نشانگر کنترل بیشازحد تیم توسعهدهنده بر بازار است. این کار به آنها اجازه میدهد تا بهراحتی بتوانند قیمتها را دستکاری کنند تا در فرصتی مناسب همه را بفروشند و فرار کنند.
4. قراردادهای هوشمند غیر قابل اعتماد:
قراردادهای هوشمند مورد استفاده در پروژههای کلاهبرداری راگ پول معمولاً بررسی نشده و ممکن است حاوی کدهایی باشند که به کلاهبرداران اجازۀ دسترسی به داراییها را میدهد.
بررسی قراردادهای هوشمند توسط متخصصان مستقل میتواند ریسکهای موجود را کاهش دهد. پروژههایی که از قراردادهای هوشمند تأییدنشده استفاده میکنند، معمولاً مشکوک به کلاهبرداری از جمله کلاهبرداری راگ پول هستند.
مراحل انجام کلاهبرداری راگ پول
1. ایجاد پروژه و تبلیغات گسترده:
در مرحله اول از کلاهبرداری راگ پول، کلاهبرداران یک پروژه جدید ایجاد کرده و با استفاده از تبلیغات وسیع در شبکه های اجتماعی ، سرمایه گذاران را جذب می کنند.
این تبلیغات معمولا با استفاده از اشخاص تاثیرگذار (اینفلئونسرها) با کمپین های تبلیغاتی گسترده انجام می شود. هدف اصلی این کار نیز ایجاد هیجان در بازار و جذب سرمایه گذاران است.
2. فهرستبندی در صرافیها:
در مرحله دوم از کلاهبرداری راگ پول ، توکنهای پروژه در صرافیهای غیرمتمرکز فهرست میشوند و نقدینگی اولیه توسط کلاهبرداران فراهم میشود. این مرحله به سرمایهگذاران اطمینان میدهد که پروژه واقعی و قابل اعتماد است، اما در واقع این نقدینگی بسیار موقتی است و بهزودی حذف خواهد شد.
3. جذب سرمایهگذاران:
در مرحله سوم از کلاهبرداری راگ پول ، با افزایش تبلیغات و انتشار وعدههای جذاب، سرمایهگذاران تشویق به خرید توکن میشوند. سرمایهگذاران با مشاهدۀ رشد اولیۀ قیمت توکنها، بیشتر ترغیب به خرید میشوند.
این رفتار باعث افزایش موقت ارزش توکن میشود.
4. حذف نقدینگی یا فروش توکنها:
در نهایت، در گام چهارم از کلاهبرداری راگ پول ، کلاهبرداران نقدینگی را از بازار حذف کرده یا توکنهای خود را به فروش میرسانند و باعث سقوط ارزش توکن میشوند. این مرحله معمولاً بهسرعت انجام میشود و سرمایهگذاران فرصت واکنش پیدا نمیکنند. در نتیجه، تمام سرمایه های آنها در یک چشمبرهمزدن از دست میرود!
تأثیرات کلاهبرداری راگ پول
1. از دست رفتن سرمایهها:
سرمایهگذاران قربانی، بخش زیادی از داراییهای خود را در جرریان کلاهبرداری راگ پول از دست میدهند و معمولاً هیچ راهی برای بازگشت آن وجود ندارد. این زیانها جنبۀ روانی هم دارند و اعتماد سرمایهگذاران به بازار را کاهش میدهند.
2. افت اعتماد عمومی:
کلاهبرداری راگ پول باعث کاهش اعتماد عمومی به پروژههای جدید ارزهای دیجیتال میشوند. اعتماد عمومی یکی از عوامل کلیدی در ایجاد مقبولیت و پذیرش گسترده است. مسلماً بروز و انجام موفق کلاهبرداریهای مکرر موجب کاهش سطح این اعتماد میشوند.
3. آسیب به نوآوریهای واقعی:
پروژههای واقعی ممکن است بهدلیل ترس سرمایهگذاران خرد و کلان از کلاهبرداریهای نوظهور از جمله کلاهبرداری راگ پول ، در جذب سرمایه دچار مشکل شوند. این امر باعث کاهش سرمایهگذاری در پروژههای نوآورانه و کند شدن پیشرفت میشود.
دلایل افزایش کلاهبرداری راگ پول
1. عدم وجود قوانین محکم:
صنعت ارزهای دیجیتال هنوز بهطور کامل قانونگذاری نشده است و این خلأ قانونی به کلاهبرداران فرصت سوءاستفاده میدهد. وجود قوانین منسجم میتواند به کاهش کلاهبرداریها کمک کنند، اما در حال حاضر، بسیاری از کشورها هنوز قوانین مشخصی در این حوزه ندارند.
2. تراکنشهای ناشناس:
ماهیت ناشناس فناوری بلاکچین باعث میشود که شناسایی کلاهبرداران بسیار دشوار باشد. در حقیقت، این ویژگی در حالی که مزایای زیادی دارد، به کلاهبرداران هم اجازه میدهد تا بدون ترس از پیگرد قانونی فعالیت کنند.
3. رشد سریع پروژههای دیفای:
پیشرفت روزافزون پروژههای مالی غیرمتمرکز با کمبود نظارت مرکزی، فضایی ایدهآل برای کلاهبرداری ایجاد کرده است. پروژههای دیفای بهدلیل جذابیت بالا و فرصتهای سرمایهگذاری جدید، به هدف اصلی کلاهبرداران تبدیل شدهاند.
4. آگاهی پایین سرمایهگذاران:
بسیاری از سرمایهگذاران بدون تحقیق کافی و تنها بر اساس تبلیغات وارد این پروژهها میشوند. آگاهی و تحقیق دقیق میتواند سرمایهگذاران را از افتادن در دام کلاهبرداران محافظت کند.
راههای پیشگیری از کلاهبرداری راگ پول
1. تحقیق دقیق و بررسی منسجم: قبل از سرمایهگذاری، حتماً دربارۀ تیم توسعهدهنده، اهداف پروژه و سابقۀ فعالیت آنها تحقیق کنید. شفافیت اطلاعات، یک شاخص کلیدی برای اعتماد به پروژه است. سرمایهگذاران باید از منابع معتبر برای بررسی اطلاعات پروژه استفاده کنند و به جزئیات هر طرح نیز توجه جدی داشته باشند.
2. بررسی کدهای قرارداد هوشمند: اگر دانش فنی کافی دارید، کد قرارداد هوشمند پروژه را بررسی کنید یا از کارشناسان و افراد متخصص بخواهید این بررسی را انجام دهند. کدهای مخرب میتواند بهراحتی قابل تشخیص باشد.
پروژه هایی که از قراردادهای تایید نشده استفاده می کنند معمولاً پر ریسک هستند و باید با دقت بررسی شوند.
3. توزیع متعادل توکنها: به توزیع توکنها توجه کنید. تمرکز بیشازحد توکنها در چند کیف پول، خطرناک است.
توزیع عادلانۀ توکنها میتواند از سوءاستفادههای احتمالی توسعهدهندگان جلوگیری کند و اعتماد سرمایهگذاران به پروژه را افزایش دهد.
4. پرهیز از سرمایهگذاری احساسی: تصمیمهای سرمایهگذاری نباید تنها متأثر از تبلیغات یا حس طمع یا ترس از دست دادن فرصت (FOMO) اتخاذ شوند.
سرمایهگذاران باید با تحلیل منطقی و بدون دخالت احساسات درونی خود تصمیمگیری کنند تا در آینده دچار دردسرهای عظیم نشوند و سرمایههای خود را تباه نکنند.
5. استفاده از منابع معتبر: از صرافیها و منابع معتبری استفاده کنید که پروژهها را ارزیابی و اعتبار آنها را تأیید میکنند. منابع معتبر میتوانند به شناسایی پروژههای واقعی و کاهش خطرات احتمالی کمک کنند.
6. آموزش مستمر: شرکت در کارگاهها و مطالعۀ منظم مقالات آموزشی میتواند دانش شما را افزایش دهد و میزان تهدیدها و خطرات را کاهش دهد. این کار بسیار آسان است و ارزش صرف وقت را دارد.
آگاهی و آموزش میتوانند ابزارهای قدرتمندی در مقابله با کلاهبرداری باشند. افراد دارای دانش کافی میتوانند سرمایههای خود را مقابل پروژههای مشکوک حفظ کنند و فریب نخورند.
جمعبندی
کلاهبرداری راگپول یکی از چالشهای مهم و روبهرشد در حوزۀ ارزهای دیجیتال و پروژههای دیفای است. این نوع کلاهبرداری نه تنها به سرمایه گذاران ضرر مالی قابل توجه وارد می کند بلکه اعتماد عمومی را نیز کاهش می دهد.
با این حال، آگاهی، آموزش و آشنایی با روشهای پیشگیری میتواند سرمایهگذاران را در برابر این خطرات محافظت کند.
سرمایه گذاران همیشه باید پیش از ورود به هر پروژه ای، تحقیقات و بررسی های بسیار دقیقی در باره آن انجام دهند، از منابع معتبر استفاده کنند و تصمیم های منطقی بگیرند.
با انجام این اقدامات، نه تنها می توان از گرفتاری در دام های پرشمار کلاهبرداران جلوگیری کرد، بلکه به رشد سالم و پایدار حوزه ارزهای دیجیتال نیز کمک خواهد شد.
برای دریافت راهنماییهای بیشتر یا گفتگو دربارۀ کلاهبرداریهای راگ پول، میتوانید با گروه حقوقی و تخصصی وکیل سایبری علیرضا طباطبایی تماس بگیرید.
