نخستین همایش هوش مصنوعی و تحلیل اطلاعات در علوم جنائی و جرم شناسی

همایش هوش مصنوعی و تحلیل اطلاعات در علوم جنائی و جرم شناسی، به‌عنوان یک رویداد علمی-تخصصی، با هدف ایجاد بستری برای تبادل دیدگاه‌ها، آموزش‌های کاربردی و بررسی تحولات فناورانه در تقاطع میان فناوری‌های نوین و حوزه‌های جنائی برگزار شد. با توجه به رشد فزایندۀ فناوری‌های مرتبط با هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها، ضرورت پرداختن به ابعاد علمی و حقوقی این تحولات در چارچوب علوم جنائی و جرم شناسی، بیش از گذشته احساس ‌شد.

این همایش علمی با همکاری انجمن ایرانی جرم شناسی برای نخستین بار در تاریخ سه‌شنبه ۹ اردیبهشت ۱۴۰۴ از ساعت ۱۴:۰۰ تا ۱۹:۰۰ با حضور عموم علاقه‌مندان در تالار عدالت دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی واقع در منطقۀ اوین تهران برگزار شد. دانشگاه شهید بهشتی به‌عنوان میزبان همایش، در خبری هدف اصلی برگزاری آن را تبیین نقش هوش مصنوعی و تحلیل اطلاعات در بررسی جرایم نوظهور و مقابله با تهدیدهای نوین دانست.

همچنین بخوانید: وکیل سایبری در همایش بین المللی حقوق تجارت

استفاده از کلان‌داده‌ها، الگوریتم‌های یادگیری ماشین و تحلیل رفتارهای مشکوک از جمله ابزارهایی هستند که نه‌تنها در پیشگیری از جرم کاربرد دارند بلکه خود به‌عنوان بستری برای ارتکاب جرم نیز مورد استفادۀ مجرمین قرار می‌گیرند. به همین دلیل، پرداختن به این موضوع در قالب سخنرانی در یک همایش علمی، می‌تواند به ارتقای سطح دانش و مهارت فعالان حوزۀ حقوق کیفری، پلیس، و تحلیل‌گران جنایی کمک شایانی کند.

ضرورت برگزاری همایش‌های علمی و تخصصی در پیوند با هوش مصنوعی و علوم جنائی

در سال‌های اخیر، رشد فناوری‌های هوش مصنوعی چنان شتاب گرفته که نه‌تنها ساختارهای اقتصادی، بلکه ساختارهای حقوقی و جنائی را نیز به چالش کشیده است. تحلیل اطلاعات گسترده، شناسایی الگوهای رفتاری و حتی پیش‌بینی ارتکاب جرم، تنها بخشی از قابلیت‌هایی است که هوش مصنوعی و تحلیل اطلاعات در اختیار علوم جنائی قرار داده است.

در سوی دیگر ماجرا، مجرمان سایبری نیز از همین فناوری‌ها برای طراحی حملات پیشرفته، جعل هویت، تولید محتوای تقلبی و فرار از ردیابی استفاده می‌کنند. از همین رو، همایش هوش مصنوعی و تحلیل اطلاعات در علوم جنائی و جرم شناسی به‌عنوان محفلی علمی، فرصت حضور استادان، پژوهشگران، دانشجویان، متخصصان و حتی عموم علاقه‌مندان حوزۀ فناوری را فراهم آورد تا با تازه‌ترین یافته‌های علمی در این زمینه آشنا شوند.

این رویداد تنها بر جنبه‌های مثبت و کاربردی این فناوری‌ها تمرکز نداشت، بلکه با دقت به بررسی تهدیدات و چالش‌هایی پرداخت که کاربرد هوش مصنوعی و تحلیل داده در حوزۀ جنائی به همراه آورده است.

در این فضای تخصصی، سخنرانی‌های مهمی توسط حقوق‌دانان، جرم‌شناسان، پلیس فتا و تحلیل‌گران داده انجام شد؛ سخنرانی‌هایی که هدف آن‌ها دستیابی به راهکارهایی مؤثر برای مقابله با جرائم فناورانۀ مبتنی بر هوش مصنوعی بود. دانشگاه شهید بهشتی، به‌عنوان یکی از مراکز علمی برجستۀ کشور، با میزبانی این همایش گامی مهم در جهت تقویت گفتمان «جرم‌شناسی هوشمند» برداشت.

مرور اولین همایش هوش مصنوعی و تحلیل اطلاعات در علوم جنائی و جرم شناسی

اولین همایش هوش مصنوعی و تحلیل اطلاعات در علوم جنائی و جرم شناسی، روز سه‌شنبه ۹ اردیبهشت ۱۴۰۴، با تلاش گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی و با همکاری انجمن ایرانی جرم‌شناسی برگزار شد. این رویداد علمی از ساعت ۱۴ تا ۱۹ در تالار عدالت دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی (واقع در اوین)، میزبان جمعی از استادان دانشگاه، پژوهشگران، دانشجویان، کارشناسان حقوقی-قضایی و عموم علاقه‌مندان بود.

محور اصلی همایش، تحلیل ابعاد علمی نقش هوش مصنوعی در فضای جنائی و بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای ناشی از به‌کارگیری آن در این حوزه بود. در این نشست تخصصی، با دعوت از جمعی از سخنرانان برجسته و صاحب‌نظران حوزه‌های فناوری و حقوق، موضوعاتی نظیر کاربرد یادگیری ماشین در کشف جرایم، نقش داده‌کاوی در تحلیل الگوهای مجرمانه، آینده‌پژوهی در تقاطع جرم و فناوری، و چالش‌های اخلاقی و حقوقی استفاده از الگوریتم‌ها در روند دادرسی جنائی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

حضور چهره‌های علمی برجسته و کارشناسان حرفه‌ای، این همایش را به یکی از مهم‌ترین رویدادهای علمی سال در این حوزه تبدیل کرد. همچنین، فرصت تعامل میان دانشجویان با استادان و پژوهشگران فراهم شد؛ زمینه‌ای که به تقویت بنیان‌های علمی پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در عرصۀ جرم‌شناسی فناورانه کمک شایانی کرد.

از دیگر ویژگی‌های برجستۀ این همایش، برگزاری پنل‌های تخصصی، نشست‌های پرسش و پاسخ، و ارائۀ مقالات علمی برگزیده بود که فضای پویایی برای یادگیری، تبادل دانش، و تولید محتوای علمی فراهم آورد.

علیرضا طباطبایی در همایش هوش مصنوعی و تحلیل اطلاعات در علوم جنائی و جرم شناسی

سید علیرضا طباطبایی هاشمی به‌عنوان یکی از چهره‌های شاخص حاضر در این همایش، برای سخنرانی ویژه در این رویداد علمی حضور یافت. او که مدرس دانشگاه و جزو وکلای پایه‌یک دادگستری و از متخصصان برجستۀ کشور در حوزۀ جرایم رایانه‌ای و سایبری به شمار می‌رود، با سابقه‌ای پربار در رسیدگی به پرونده‌های مهم سایبری، جایگاه معتبری در فضای حقوقی ایران کسب کرده است.

طباطبایی هاشمی با بیش از ده سال سابقه در پیگیری پرونده‌هایی همچون نفوذ به سامانه‌ها، کلاهبرداری‌های اینترنتی، جعل دیجیتال و سرقت داده‌ها، نقش مؤثری در افزایش سطح آگاهی عمومی و تخصصی در زمینۀ حقوق سایبری ایفا کرده است. سخنرانی وی با موضوع «استفادۀ مجرمین از هوش مصنوعی برای ارتکاب جرم»، از بخش‌های برجستۀ این همایش بود و مورد توجه گستردۀ حاضران قرار گرفت.

وکیل طباطبایی همواره بر اهمیت آموزش و ارتقای دانش تخصصی در زمینۀ جرایم فناورانه تأکید دارد و در همین راستا، دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی متعددی را تاکنون طراحی و اجرا کرده است. حضور وی در این همایش، فرصتی را فراهم آورد تا مخاطبان با تجربه‌های عینی و ملموس از پرونده‌های واقعی آشنا شوند.

جایگاه او در این برنامه، از آن‌ جهت حائز اهمیت بود که توانست با تکیه بر تجربۀ عملی، تصویری واقعی و هشداردهنده از تهدیدهای ناشی از هوش مصنوعی در بستر ارتکاب جرایم ارائه دهد.

موضوع سخنرانی: استفادۀ مجرمین از هوش مصنوعی در ارتکاب جرم

موضوع سخنرانی سید علیرضا طباطبایی هاشمی در همایش هوش مصنوعی و تحلیل اطلاعات در علوم جنائی و جرم شناسی، به بررسی روش‌های نوین بهره‌برداری مجرمین از فناوری هوش مصنوعی برای ارتکاب جرم اختصاص داشت؛ موضوعی که در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های اصلی در حوزۀ جرم‌شناسی نوین تبدیل شده و بسیاری از نظام‌های حقوقی دنیا را با نگرانی‌های جدی مواجه ساخته است.

از تولید ویدیوهای جعلی با استفاده از فناوری دیپ‌فیک گرفته تا طراحی الگوریتم‌های نفوذ به زیرساخت‌های مالی، مجرمان توانسته‌اند با استفاده از هوش مصنوعی دامنۀ اقدامات مجرمانه خود را گسترش دهند.

طباطبایی هاشمی در این سخنرانی، با ارائۀ نمونه‌هایی مستند از تهدیدات ناشی از فناوری‌های نوین، به‌خوبی نشان داد که چگونه مجرمان با بهره‌گیری از الگوریتم‌های پیشرفته، امکان ردیابی و شناسایی توسط نیروهای پلیس را دشوار می‌سازند و حتی قادرند گام‌های بعدی دستگاه‌های امنیتی را پیش‌بینی و از آن‌ها پیش‌گیری کنند.

در بخشی از ارائه، او به بررسی مصادیقی چون ربات‌های کلاهبردار، مهندسی اجتماعی هدایت‌شده با هوش مصنوعی، جعل اطلاعات بیومتریک، و طراحی حملات سایبری با اهداف مشخص پرداخت.

این سخنرانی با استقبال گسترده‌ای از سوی دانشجویان، وکلا، کارشناسان پلیس فتا و فعالان حوزۀ امنیت سایبری مواجه شد. ترکیب تحلیل‌های دقیق حقوقی با تجربه‌های عملی حاصل از رسیدگی به پرونده‌های واقعی، این بخش از همایش را به نقطۀ عطفی مهم در برنامه‌های علمی روز بدل کرد.

در نهایت، آنچه ارائه شد، فراتر از یک سخنرانی معمول، به یک کلاس فشرده و آموزنده دربارۀ چالش‌های نوظهور در فضای جنائی عصر هوش مصنوعی تبدیل شد.

جمع‌بندی: مروری بر اهداف همایش هوش مصنوعی

همایش هوش مصنوعی و تحلیل اطلاعات در علوم جنائی و جرم شناسی، با رویکردی بین‌رشته‌ای و با اهدافی روشن و متنوع برگزار شد. از جمله اهداف اصلی این رویداد علمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• • ترویج مطالعات نوین میان‌رشته‌ایدر حوزه‌های هوش مصنوعی، حقوق کیفری و جرم‌شناسی؛

• • تقویت دانش تخصصی و مهارت‌های علمی دانشجویان، پژوهشگران و کارشناسان فعال در این حوزه؛

• • شناسایی و تحلیل تهدیدات فناورانه نوظهور در فضای جنائی و ارائۀ راهکارهای پیشگیرانه مبتنی بر فناوری؛

• • ایجاد و توسعۀ شبکۀ همکاری مؤثر میان دانشگاه، نهادهای قضایی و انتظامی به‌منظور بهره‌گیری هم‌افزا از ظرفیت‌های موجود علمی و عملی

اهمیت استفاده از فضای علمی چنین همایش‌هایی در این است که با رشد فزایندۀ جرایم سایبری در ایران و جهان، نیاز به بازنگری در قوانین موجود و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای پیشگیری، کشف و رسیدگی به جرایم، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. این همایش، بستری مناسب برای انتقال تجربه، هم‌افزایی علمی و تدوین راهبردهای مؤثر در مقابله با جرایم فناورانه فراهم ساخت.

این رویدادهای علمی برای پژوهشگران جوان، نقطۀ آغاز مناسبی برای ورود هدفمند به حوزه‌ای پیچیده و درحال تحول است؛ حوزه‌ای که در آن، فهم صحیح از فناوری، حقوق و جامعه‌شناسی جرم به‌شدت به هم گره خورده‌اند.