قراردادهای نرم افزاری

امروزه با رشد چشمگیر تکنولوژی و اینترنت، پیشرفت لوازم الکترونیکی هوشمند مانند گوشی و لپتاب و همچنین افزایش شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات نرم افزاری، نیازمند آن هستیم تا با دانش کافی و افزایش سطح آگاهی اقدام به انعقاد قرارداد با موضوعات مختلف کنیم. در این مقاله قصد داریم به انواع قراردادها، قوانین عام و خاص، پیش‌بینی مخاطرات و جنبه‌های مختلف قراردادهای نرم افزاری بپردازیم.

 انواع قراردادهای نرم افزاری

برای آشنایی با انواع قراردادهای نرم افزاری بهتر است ابتدا به تعریف نرم افزار بپردازیم. نرم افزار بخشی از رایانه یا کامپیوتر است که حاوی برنامه‌ها و دستورات رایانه‌ای می‌شود. به عبارت دیگر به مجموعه داده‌های سیستم رایانه، نرم افزار گفته می‌شود. نرم افزار به دو دسته سیستمی و کاربردی تقسیم می‌شود؛ نرم افزارهای کاربردی شامل برنامه‌ها – اپلیکیشن‌ها می‌باشد و نرم افزارهای سیستمی وظیفه مدیریتی دارند و مشهورترین نمونه آن، سیستم عامل است.

اصول اصلی و حاکم بر قراردادهای نرم افزاری، شرایطی مشابه با سایر قراردادها و توافقات دارد اما در تعدادی موارد شامل ممنوعیت‌هایی نیز می‌شود. 

قراردادهای نرم افزاری انواع بسیاری دارند، اما می‌توان آن‌ها را برحسب استفاده و نوع نیاز کاربران به شکل زیر دسته بندی کرد:

• قراردادهای خرید و فروش: این دسته شامل خرید و فروش بسیاری از برنامه‌های کاربردی می‌شود.
• قراردادهای نصب، راه اندازی و پشتیبانی: شامل تمامی موارد از صفر تا صد برنامه می‌شود. نمونه قابل اشاره در این دسته انواع نرم افزارهای سیستمی حسابداری شرکتی و فروشگاهی است.
• قراردادهای طراحی و تولید: شامل انعقاد قرارداد بین سازنده یا تولیدکننده و مصرف‌کننده می‌شود.

سایر موارد قراردادهای نرم افزاری شامل: قرارداهای تبلیغات، پخش و انتشار، قراردادهای واگذاری، قراردادهای تعویض، جابجایی و تعمیر، قراردادهای آموزش، قراردادهای مدتی و خدمات می‌باشد.

قراردادهای نرم افزاری و قوانین عام وخاص

بر اساس قوانین موجود در ایران، قراردادها را می‌توان بر پایه دو نوع قانون تنظیم نمود. اول قانون عام که در ایران به طور عمده پایه و اساس آن به لحاظ حقوقی بر مبنای قوانین مدنی است. دوم قوانین خاص که در هر عنوان و رشته‌ای شامل قوانین منحصر به آن مجموعه می‌شود. در مورد قرارداهای نرم افزاری نیز می‌بایست به قوانین زیر توجه داشت:

– قانون تجارت الکترونیک

– قانون جرایم رایانه‌ای

– قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه‌ای

– آیین‌نامه جمع‌آوری و استنادپذیری ادله الکترونیکی

 و برخی دیگر از آیین‌نامه‌ها.

 مخاطرات قراردادهای نرم افزاری

مسلما در هر قراردادی احتمال بوجود آمدن اختلاف نظر وجود دارد. برای اجتناب از بروز این اختلافات بهتر است طرفین قبل از عقد قرارداد با برگزاری جلسات متعدد مسئولیت‌های خود را مشخص نموده تا هیچ طرفی متحمل ضرر و زیان نشده و همچنین با بررسی نقشه راه از خطرات احتمالی آگاه شوند. مطمئنا برگزاری چنین جلساتی نقشی کلیدی در جلوگیری از عدم پذیرش وظایف در صورت بوجود آمدن اختلافات در آینده دارد.

توجه به نوع قرارداد نرم افزاری و جنبه‌های آن

قراردادهای نرم افزاری با توجه به نوع آن‌ها از چند جنبه مورد توجه قرار می‌گیرند. نیاز است تا کارشناسان با بررسی دقیق و نکته به نکته تمامی جنبه‌های احتمالی را نیز در نظر داشته باشند. برای نمونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جنبه مالی که شامل مباحث مربوط به نحوه و نوع پرداخت مبالغ قرارداد، کسورات قانونی، بیمه، مالیات و غیره می‌شود.
• جنبه فنی که با توجه به نوع قرارداد باید جزئی‌ترین موارد در آن ذکر شود.
• جنبه بازرگانی که به مواردی نظیر ثبت کالا، تخصیص ارز، سود بازرگانی، عوارض و گمرک می‌پردازد.
• جنبه حقوقی که در آن به مواردی مانند ضمانت اجرایی قرارداد، وجه التزام، فسخ قرارداد، داوری و فورس ماژور می‌پردازد.

 

بیشتر بخوانید :تهیه و تنظیم قراردادهای نرم افزاری

 

قرارداد شفاهی و کتبی

مسلما تمامی قراردادها کتبی نیستند و قراردادهای شفاهی نیز از اعتبار برخوردارند. اما به دلیل مشکلاتی که در فرایند اثبات ادعا و حقانیت به‌وجود خواهد آمد، کم‌تر کسی به آن بسنده می‌کند و غالبا تمایل کلی به سمت انعقاد قراردادهای مکتوب است. نمونه‌های بی‌شماری از وجود اختلافات به دلیل بسته شدن قراردادهای شفاهی موجود است که شایع‌ترین آن قراردادهای بین کارفرما و کارگر است. در چنین شرایطی اگر کارگر قصد اعتراض و شکایت داشته باشد امکان پیگیری قانونی آن صرفا با اثبات حضور خود در محل کار امکان پذیر است.

سوالات متداول

در صورت تعارض بین محتوا و عنوان در قراردادهای نرم افزاری مبنای رسیدگی شکایت چیست؟

ممکن است در قراردادهای نرم افزاری عنوانی برای قرارداد ذکر شده باشد اما در محتوا چیز دیگری مورد توجه قرار گیرد. در این موارد، توجه قانون به محتوا خواهد بود. در تمامی مراحل بروز اختلاف و طرح شکایت، مبنای رسیدگی بندهایی است که در قرارداد ذکر شده است.

شناسایی طرفین قرارداد به چه شکل امکان پذیر است؟

شناسایی و آگاهی از طرف مقابل در هنگام انعقاد قرارداد و حتی قبل از آن یکی از لزومات مهم و جدی است. ممکن است این امر در مواردی که طرف قرارداد حقیقی است مشکل نباشد اما درصورتی که حقوقی باشد می‌بایست اساسنامه، تاریخ اعتبار شرکت و مسئولیت مدیران را مورد توجه قرار بدهیم. بدین منظور می‌توانیم به سامانه استعلام اشخاص حقوقی www.ilenc.ir مراجعه کرده و اصالت آن‌ها ‌را ارزیابی نماییم.لازم به تذکر است که کدملی افراد جهت نیاز به شکایت در اینده ، در ضمن بند مشخصات قرارداد ،ثبت گردد.

 موارد بالا کلیاتی مختصر از دریای نامتناهی ریزه کاری های قرارداد نرم افزار می باشد .اشنایی با اصلاحات فنی و تخصصی قراردادها ،برگزاری جلسات متعدد مشاوره و ادیت با طرفین قرارداد نرم افزار و قراردادهای جانبی پیش نیاز به قرارداد اصلی، بخشی از خدمات گروه تخصصی وکیل سایبری می باشد در صورتی که در این خصوص نیاز به راهنمایی دارید وکیل سایبری همیشه در دسترس است .