مقدمه

گسترش استفاده افراد از اینترنت علاوه بر بهبود کیفیت زندگی و افزایش سرعت انجام کارها، روش‌های جدیدی را برای کلاهبرداران اینترنتی به وجود آورده است. کلاهبرداری اینترنتی هر عمل خلاف قانونی می‌باشد که توسط رایانه یا سایر ابزارهایی که به اینترنت متصل است انجام می‌شود. به نحوی که صورت مادی یا معنوی آسیبی را به مردم می‌رساند. این امر مصداق بارز جرم در فضای آنلاین است. امروزه با توجه به رشد تکنولوژی و اینترنت، مردم استفاده بیشتری از این امکانات دارند. به همین علت راه‌های سوءاستفاده از این فضا در حال گسترش است و در تعداد زیادی از فعالیت‌های آنلاین شاهد کلاهبرداری اینترنتی هستیم.

اگر فردی برای بردن متقلبانه مال دیگری از بستر رایانه استفاده نماید کلاهبرداری اینترنتی رخ داده است. در این نوع از کلاهبرداری مجرم و قربانی باهم ملاقات نمی‌کنند و قربانی هیچ اطلاعاتی از هویت کلاهبردار ندارد. این افراد یعنی کلاهبرداران معمولاً خود را فردی موجه و قابل اطمینان نشان می‌دهد. وعده‌های وسوسه انگیزی چون کسب پول فراوان، موفقیت‌های شغلی و غیره را مطرح می‌کنند. سپس اطلاعات آنان را سرقت میکنند.

آمار کلاهبرداری‌های مجازی و تراکنش‌های غیرمجاز

آمار پلیس فتا نشان می‌دهد در نیمه اول امسال حدود ۴٢ میلیارد تومان کلاهبرداری و تراکنش غبرمجاز در فضای الکترونیک انجام شده است.

انواع روش‌های کلاهبرداری اینترنتی و راه‌های مقابله با آ‌ن‌ها

پیش از معرفی انواع روش‌های کلاهبرداری بهتر است ابتدا با احکام کلاهبرداری اینترنتی آشنا شویم. احکام کلاهبرداری اینترنتی شامل مجازات رد مال، حبس و جزای نقدی است که امکان اعمال دو مجازات نیز به طور هم‌زمان وجود دارد. مجازاتی که قانون‌گذار برای جرم کلاهبرداری اینترنتی تعیین کرده است عبارت است از:
رد مال به صاحب آن. حبس از یک سال تا پنج سال و جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یک‌صد میلیون ریال یا هر دو. به خاطر داشته باشید که داشتن وکیل در این مقطع می‌تواند کمک شایانی به شما دهد. در ادامه مقاله به معرفی و توضیح هریک از روش‌های کلاهبرداری اینترنتی خواهیم پرداخت.

کلاهبرداری سرمایه گذاری با نام Unifunds

یکی دیگر از کلاهبرداری هایی که با نام سرمایه گذاری در بازار سهام در حال گسترش در کشورهای آسیایی است و اخیراً دامنه آن به داخل کشور نیز کشیده شده است، شرکتی با نام Unifunds به آدرس وب سایت www.Unifunds.com می باشد. کانون اصلی انجام فعالیت این شرکت در کشور مالزی بوده و متأسفانه بسیاری از هم وطنان ما را در این کشور درگیر خود نموده است.

عاملان این شرکت مدعی هستند پیشگام در بازار سرمایه گذاری بوده و با دارا بودن تیمی مجرب از بروکرها و تریدرهای حرفه ای می توانند کمک به افزایش سرمایه شما نمایند و بنا بر ادعای آنان با اعتماد به این شرکت می توانید مطمئن باشید که سرمایه تان را به دست افراد توانایی سپرده اید. سرشاخه این شرکت ها با برگزاری مراسم های مختلف در هتل های مجلل تلاش کرده اند افراد ساده لوح را با عنوان کسب ثروت زیاد در این شرکت جذب کنند.

کلاهبرداری اینترنتی در پوشش سایت‌های قمار و شرط‌بندی

گردانندگان سایت‌های شرط‌بندی و قمار با انتشار تبلیغات تحت عنوان “چند برابر کردن پول” و “پول‌دار شدن در کم‌ترین زمان” در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی سعی در ترغیب و وسوسه افراد برای حضور در سایت‌های شرط‌بندی و قمار آنلاین دارند. ترفند و مکانیزم اصلی این سایت‌ها به این صورت است که گردانندگان سایت‌های قمار و شرط‌بندی به صورت حساب شده شرکت کنندگان در این سایت‌ها را با اندکی سود تطمیع کرده تا مبالغ بالاتری را برای ادامه فعالیت خود سرمایه گذاری کنند تا در فرصت مناسب تمامی سرمایه قربانی را از چنگ او در بیاورند.

این روند نوعی اعتیاد را در کاربران ایجاد کرده و مانند مرداب منجر به فرو رفتن بیشتر در این سایت‌ها شده. بازنده همیشگی این سایت‌ها اعضای آن بوده و برنده اصلی، گردانندگان این سایت‌ها هستند. بیشتر مدیران سایت‌ها هیچ تضمینی به کاربران خود برای دریافت جایزه و یا پول نمی‌دهند و پس از واریز مبلغ اقدام به مسدودسازی حساب کاربران می‌نمایند که باعث از دست رفتن سرمایه کاربر می‌شود. برخی دیگر از مجرمان سایبری در قالب همین سایت‌ها اقدام به سرقت اطلاعات بانکی کاربران نموده و با در اختیار گرفتن رمز پویا و اطلاعات کارت بانکی کاربر (فیشینگ) اقدام به برداشت از حساب بانکی او می‌کنند.

کلاهبرداری اینترنتی با عنوان فروش حساب کاربری بازی‌های آنلاین

کلاهبرداری با ترفند فروش اکانت بازی، از افراد مبالغ هنگفتی در خواست می‌کنند. پس از اطمینان از واریز مبلغ به حساب خود، مال‌باخته را به حال خود رها می‌کنند. مرتکبین با سواستفاده از سطوح بالای اکانت‌ها دست به کلاهبرداری و پس از دریافت وجه مورد از تحویل اطلاعات سر باز می‌زنند.
برای جلوگیری از این سوءاستفاده‌ها توصیه می‌شود در هنگام تحویل پول به فروشنده، رمز عبور فروشنده را تحویل بگیرید و سریعاً تمامی مشخصات را تغییر دهید. ضمناً اگر قصد فروش اکانت بازی خود را دارید، توصیه می‌شود تا زمان دریافت وجه مورد توافق از واگذاری اکانت و اطلاعات آن اجتناب کنید.

• گرفتاری در دام اعتیاد اینترنتی بازی‌های آنلاین می‌تواند مشکلات و صدمات جبران‌ناپذیری برای خانواده و به خصوص فرزندان در پی داشته باشد. همچنین در خصوص دانلود بازی‌ها و اپلیکیشن‌ها به‌غیر از مارکت‌های مورد تأیید مانند گوگل‌پلی باید هشدار داد چراکه برخی افراد با انتشار نسخه‌های جعلی قصد آسیب‌رسانی به سامانه رایانه‌ای یا گوشی هوشمند کاربران را دارند.

کلاهبرداری اینترنتی در پوشش برنامه رژیم غذایی

به‌تازگی مشاهده شده است که تعدادی از شهروندان با مراجعه با پلیس فتا فریب تبلیغاتی با عنوان برنامه رژیم غذایی را خورده که در آن کلاهبرداران از کاربران می‌خواهند برای دریافت برنامه رژیم غذایی متناسب خود بر روی لینک مورد نظر کلیک کنند. پس از کلیک از کاربران خواسته می‌شود تا برای واریز وجه بر روی لینک جدیدی کلیک کنند.  با این اقدام کاربران را به یک درگاه بانکی جعلی هدایت می‌شوند. پس از وارد کردن اطلاعات حساب بانکی با روشی که اصطلاحاً فیشینگ نامیده می‌شود، حساب بانکی آنها خالی می‌شود. توجه داشته باشد که در فضای مجازی در هنگام برخورد با تبلیغات اغوا کننده و لینک‌های ناشناس هوشیار بوده و توصیه می‌شود به هیچ عنوان اطلاعات هویتی خود را در سایت‌های بی نام و نشان و نا مشخص وارد نکنید.

کلاهبرداری اینترنتی در پوشش جعل اسناد

خانه‌های خالی، زمین‌هایی که برای مدتی استفاده نشده‌اند و مواردی از این قبیل طعمه تبهکاران و کلاهبرداران هستند. در این روش کلاهبرداران قیمت و تخفیف چشمگیری بر روی سایت‌های جعلی فروش خانه قرار می‌دهند و اقدام به دریافت همه یا بخشی از مبلغ می‌کنند.

کلاهبرداری با ترفند برنده شدن در طرح هزاران لبخند همراه اول

در تماس ماهرانه و صدای ضبط‌ شده اپراتور مدعی می‌شوند که شما در قرعه‌‌کشی طرح هزاران لبخند همراه اول برنده‌ شده‌اید. افراد کلاهبردار با ترفندهای خاص وی را به‌پای دستگاه‌ها خودپرداز بانک‌ هدایت میکنند. سپس با عملیات متقلبانه اطلاعات بانکی  را به‌دست آورده و  اقدام به برداشت وجه از حساب شخصی مالباخته می‌کند.

کلاهبرداری با سرویس ارزش افزوده

برخی از شرکت‌های فاسد و کلاهبردار این عرصه اقدام به ساخت اپلیکیشن‌های مخرب با محتوای زرد، غیراخلاقی و یا گمراه‌کننده می‌کنند و به صورت غیرمجاز در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند.

قربانیان هم بدون اطلاع از اهداف شوم پشت پرده، آن اپلیکیشن‌ها را نصب می‌کنند و اجازه دسترسی به ارسال و ویرایش پیامک‌هایشان را به آن برنامه‌ها می‌دهند. شرکت‌های کلاهبردار هم از طریق این دسترسی‌ها، پیامک فعال‌سازی عضویت در سرویس‌های ارزش افزوده را ارسال می‌کنند و پس از دزدی از اعتبار مشترک، پیامک‌ها را هم حذف می‌کنند تا کاربر اصلاً نفهمد چه اتفاقی افتاده است! یا حتی با تبلیغ‌های گمراه‌کننده‌ای مانند ارسال یک عدد به سرشماره‌ای خاص جهت دریافت اینترنت نامحدود (!) مردم را عضو می‌کنند.

کلاهبرداری از متقاضیان مهاجرت و دریافت گرین کارت

شیوه عمل کلاهبرداران به این صورت است که با ارسال پیامک و ایمیل برای افراد و وعده اینکه شما برنده قرعه کشی و اقامت شده اید، از شهروندان می خواهند برای پیگیری کار های مربوط به اقامت و سفر خود، ارز به حساب آن ها واریز نمایند.

در این بین افرادی وجود دارند که هیچ گاه برای لاتاری ثبت نام نکرده اند. آنها توجهی به این گونه ایمیل ها نمی کنند. اما افرادی که برای قرعه کشی گرین کارت اقامت ثبت نام کرده اند و منتظر برنده شدن در این قرعه کشی هستند؛ به محض دریافت چنین ایمیل هایی خوشحال و ذوق زده شده و با هیجان ایمیل را پیگیری کرده و در دام کلاهبرداران گرفتار می شوند.

کلاهبرداری رایانه ای با ترفند سهمیه بندی بنزین

اخیرا پیامک هایی به تلفن همراه برخی از مردم با موضوع ثبت نام سهمیه بندی بنزین ارسال شده است.این پیامک ها حاوی لینکی جهت دریافت اطلاعات کارت بانکی و پرداخت وجهی جهت ثبت نام می باشد. به نظر می رسد برخی سوءاستفاده‌گران از فضای تغییرات اعمال شده در نظام توزیع بنزین که شامل الزام در استفاده از کارت سوخت شخصی و محدود شدن حجم سوخت‌گیری با استفاده از کارت جایگاه است، سوءاستفاده کرده و با ارسال چنین پیامک هایی در پی کلاهبری با موضوع سهمیه بندی بنزین هستند.

کلاهبرداری تحت عنوان دانلود و فروش نرم افزارهای نفوذ

در این روش پس از دانلود و نصب نرم افزارهای هک توسط قربانی، نرم افزار مربوطه بدون اینکه صاحب گوشی مطلع باشد با در اختیار گرفتن برنامه‌های گوشی از جمله ارسال و دریافت پیامک، شبکه اینترنت و مخاطبین و… اقدام به سرقت اطلاعات و یا انجام اعمالی بدون اختیار صاحب گوشی می‌کنند.

  کلاهبرداری با فروش شارژ ارزان

خرید شارژ و کسر رقمى از قیمت اصلى در کانال‌هاى پرمخاطب تبلیغ شده و قربانیان در ازاى اضافه کردن مخاطب به کانال‌ها مى‌توانند به عنوان جایزه شارژ ارزان‌قیمت دریافت نمایند و بدین شکل منشا وجوه سرقت شده را از بین برده و مسئولیت سرقت صورت گرفته به افراد بی‌گناه انتقال خواهد یافت.

کلاهبرداری دو نرم‌افزار از فیس‌بوک

فیس بوک اخیرا اعلام کرد که دو توسعه دهنده نرم افزاری در آسیا را به خاطر کسب درآمد از طریق کلاه برداری در تبلیغات تحت تعقیب قانونی قرار داده است.
به نقل از وب‌سایت خبری تحلیلی cnet، این توسعه‌دهندگان با نام‌های “لیونموبی” در هنگ‌کنگ و “جدیموبی” در سنگاپور برنامه‌هایی را در گوگل پلی استور عرضه کرده‌اند که بدافزار ویژه‌ای را روی سیستم کاربر نصب می‌کند و طوری وانمود می‌کند که به نظر برسد کاربر روی تبلیغات فیس‌بوک کلیک کرده است.
به‌ این‌ ترتیب تعداد کلیک‌های جعلی کاربر روی تبلیغات فیس‌بوک افزایش می‌یابد.

کلاهبرداری پیامکی به بهانه دهه فجر

مشاهده شده در روز های اخیر کلاهبرداران با انتشار پیامک‌های جعلی با مضامینی مانند “مشترک گرامی، شما برنده جایزه در قرعه کشی به مناسبت دهه‌ فجر شده‌اید” از کاربر می خواهند برای کسب اطلاعات بیشتر از نحوه دریافت جایزه به سایتی مراجعه کنند.در صفحه نخست سایت، درگاه پرداخت جعلی یکی از بانک‌های معتبر مشاهده می شود که کابر باید اطلاعات حساب بانکی خود از جمله شماره حساب‌، رمز دوم‌، کد cvv2 وتاریخ انقضاء را وارد کند.

کلاهبرداری موسسات انتخاب رشته

این سازمان تحت هیچ عنوانی با هیچ موسسه‌ای انتخاب رشته ای همکاری نمی‌کند و همکاران سازمان سنجش حق هیچگونه همکاری با این موسسات را ندارند. بنابراین هر فرد و موسسه‌ای در صورت مطرح کردن این ادعا به دنبال کلاهبرداری و سوء‌استفاده از داوطلبان است.

کلاهبرداری از صنف عکاسان در قالب سفارش کار عکس‌برداری

مجرمان سایبری، کلاهبرداری خود را در قالب و پوشش‌های مختلف از قبیل سفارش کار عکاسی از مهدکودک، عکس‌های فضای باز و حتی عکس‌برداری از همایش مطرح می‌کنند که نه تنها نیاز به هوشیاری صنف عکاسان داشته، بلکه همه اهالی کسب و کار باید آمادگی مواجه با این کلاهبرداری‌ها را داشته باشند.

در ادامه، کلاهبردار برای واریز مبلغ سفارش، شماره کارت بانکی مالباخته را طلب می‌کند و پس از مدتی دوباره تماس گرفته و عنوان می‌کند که مبلغ سفارش واریز شده و باید با رفتن پای عابر بانک، عملیات بانکی را تکمیل کرده و مبلغ به حساب شما منتقل شود.

تماس شماره‌های ناشناس خارجی ترفندی برای کلاهبرداری

این روش و شیوه‌های مشابه آن با هماهنگی برخی اپراتور‌های خارجی و با هدف کسب درآمد غیرقانونی از مشترکین صورت می‌گیرد.در این روش مجرمان با استفاده از تماس گیرنده‌های خودکار و به صورت نرم افزاری با تعداد زیادی از شماره‌ها، یک یا دو تماس کوتاه برقرار کرده تا تماس از دست رفته روی گوشی طرف مقابل ثبت شود.

افراد نیز پس از دیدن تماس‌های از دست رفته به گمان اینکه تماس مهمی را از دست داده‌اند و یا از روی حس کنجکاوی و بدون دقت به داخلی یا خارجی بودن شماره، اقدام به تماس مجدد با این شماره‌ها می‌کنند. به این شکل هزینه‌های سنگین تماس بین المللی به آن‌ها تحمیل می‌شود.

نرم‌افزار موبایلی ماهواره جیبی، شگرد جدید کلاهبرداری

رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات فرماندهی انتظامی استان گیلان، در خصوص کلاهبرداری در قالب فروش نرم افزار موبایلی ماهواره جیبی هشدار داد. سرهنگ ایرج محمدخانی گفت: اخیرا افرادی با ساخت و بارگذاری نرم افزار موبایلی ماهواره جیبی در کانال ها و گروه های تلگرامی که در قالب دانلود رایگان ارائه شده، اقدام به کلاهبرداری از کاربران می کنند.

کلاهبرداری با Google Alerts

لورنس آبرام (Lawrence Abrams)، مدیرعامل بلیپینگ کامپیوتر (Bleeping Computer)، توضیح داد مجرمان سایبری، وب‌سایت‌های آلوده‌ای را در داخل گوگل ایجاد می‌کنند. سپس اعلان‌ها از طریق گوگل الرت برای افرادی ارسال می‌شود که روی یک موضوع خاص تنظیمات انجام داده‌اند. صفحات مخرب با استفاده از کلمات کلیدی محبوب و موضوعات داغ ایجاد می‌شوند.

برای مثال من گوگل الرت خود را روی کلمه باج‌افزار تنظیم می‌کنم. هکرها با دانستن اینکه کاربران نسبت به رمزگشایی‌ها ناامید هستند، یک صفحه اسپم ایجاد می‌کنند. این هرزنامه حاوی عباراتی مرتبط با رمزگشاها خواهدبود که روی کاربران بسیاری تأثیر گذاشته‌است. زمانی که روی اعلان در ایمیل  کلیک شود مخاطب به بستر آلوده هدایت می‌شود.

کلاهبرداری تحت پوشش استخدام

 کلاهبرداران روش هایی را برای جعل وب سایت ها و شماره تلفن ها پیدا می کنند. شما در جستجوی یافتن شغل مناسب در اینترنت هستید و فکر می کنید وارد سایت رسمی یک شرکت یا مؤسسه شده اید. اما ممکن است در دام یک کلاهبردار و جاعل سایبری بیفتید.

کلاهبرداران از مهارت ارتباطی برخوردارند. نتیجه گفتگو با قربانیان معمولاً منجر به انتقال اطلاعات هویتی فرد متقاضی و یا پرداخت پول به حساب کارفرمای قلابی خواهد بود.مجرمان سایبری اکنون به عنوان کارفرمایان قانونی با استفاده از جعل وب سایت های شرکت ها و ارسال فرصت های شغلی جعلی بر روی تابلوهای اعلان شغلی آنلاین، فعالیت می کنند.

شرکت های قانونی پس از مرحله جذب و بکارگیری کارمندان،اطلاعات شخصی و حساب بانکی آنان را جهت واریز حقوق درخواست می کنند. بنابراین درخواست این اطلاعات در بدو امر حتماً مشکوک و نگران کننده است.

• پول خود را به حساب کسی که با او به صورت آنلاین ملاقات می کنید، پرداخت نکنید.
• هرگز اطلاعات کارت اعتباری خود را در اختیار دیگران قرار ندهید.
• اطلاعات حساب بانکی خود را بدون تأیید هویت فرد متقابل، ارائه ندهید.
• شماره ملی یا سایر اطلاعات شخصی را که می تواند جهت دسترسی به حساب های شما مورد استفاده قرار گیرد به اشتراک نگذارید.
• قبل از وارد کردن اطلاعات شخصی به صورت آنلاین، مطمئن شوید وب سایتی که به آن مراجعه کردید در نوار آدرس دارای آدرس ایمن باشد. آدرس باید با //:https آغاز شود. البته این می تواند یک شرط لازم باشد و نه شرط کافی.

نحوه شکایت از کلاهبرداران اینترنتی

به علت افزایش چشمگیر چنین جرایمی، مراکزی تحت عنوان دادسرا جرائم رایانه‌ای ایجاد شده‌اند تا همراه با پلیس فتا، به شکایت‌های مربوط به کلاهبرداری اینترنتی رسیدگی کنند؛ در صورت وقوع هریک از جرایم ذکر شده و موارد دیگر، شاکیان می‌توانند با تنظیم شکوائیه و طرح شکایت در دادسرای جرایم رایانه‌ای همراه با ارائه دلایل و مستندات برای احقاق حق خود اقدام نمایند.

[box type=”note” align=”aligncenter” class=”” width=””]برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله “مرجع رسیدگی به جرم اینترنتی” را مطالعه نمایید.[/box]

گروه حقوقی تخصصی وکیل سایبری با بیش‌از هشت سال تجربه در زمینه رسیدگی تخصصی به دعاوی و شکایات رایانه‌ای و بکارگیری وکلای متخصص جرایم رایانه‌ای و نیز همکاری با تیمی مجرب که در رابطه با دانش سایبر فارنزیک, شبکه ,برنامه‌نویسی, مستندسازی ادله دیجیتال تخصص دارند می‌تواند در دفاع از شما در پرونده‌های جرایم رایانه‌ای چه در نقش شاکی و یا در مقام متهم اقدام نماید.