آیا ماینینگ ارز دیجیتال قانونی است؟

این روزها یکی از داغ ترین مباحث در دنیای کسب درآمد و فضای مجازی ارزهای دیجیتال و مهمترین آن بیت کوین می باشد. شاید شما هم بدنیال کسب درآمد از این طریق باشید. در مجموع برای بدست آوردن ارزهای مجازی مانند بیت کوین و کسب درآمد از آن یا باید آن را استخراج و به عبارتی ماین کنید و یا در خرید و فروش آن سرمایه گذاری کنید. که سرمایه گذاری در این حوزه ریسک ها و خطرات خاص خود را دارد که در این مبحث نمی توان به آن اشاره کرد. اما موضوع اصلی مقاله ما استخراج و ماین می باشد و اینکه آیا این کار قانونی است؟ تا پایان همراه ما باشید تا پاسخ این سوال را دریابید.

ماینینگ ارز دیجیتال

ماینینگ در لغت به معنی استخراج می‌باشد. استخراج یا ماینینگ ارز دیجیتال فرایند تولید کوین جدید است، در ماینینگ تمامی تراکنش‌های رمز ارز تایید می‌شود، در دفتر کل ثبت می‌شود و جوایزی به صورت کوین اهدا می شود. برای توضیح بهتر می توانیم بگویم همانطور که مقدار طلای مشخص و محدودی وجود دارد که در معادن طلا آن‌ها را با انجام کار سخت و پرداخت هزینه‌های استخراج به‌دست می‌آورند.در اکثر ارزهای دیجیتال نظیر بیت کوین نیز همینطور هست و شما برای بدست آوردن طلای مجازی باید هزینه بپردازید. این هزینه‌ها در دنیای دیجیتال از طریق صرف هزینه برق و پردازش در رایانه‌ها تامین می‌شوند. بیتکوین برای اینکه غیر قابل نفوذ باشد از یکسری الگوریتم پیچیده ریاضی استفاده می‌کند که به‌صورت دستی قابل به حل نیستند. این الگوریتم‌ها توسط رایانه‌ها حل می‌شوند و اولین رایانه‌ای که بتواند این مسئله را حل کند به‌صورت اتوماتیک پاداش دریافت می‌کند.

هر یک از الگوریتم‌ها را که ماینرها حل می‌کنند، یک بلوک می‌نامند به دلیل این‌که حل این الگوریتم‌ها در هر بلوک بسیار پیچیده‌تر از آن است که با یک سیستم رایانه حل شوند، ما به مجموعه‌ای از سیستم‌های رایانه‌ای نیاز داریم که این الگوریتم‌ها را حل کنیم. به این مجموعه استخر می‌گویند که پاداش ماین هر بلوک نیز بین اعضای آن تقسیم می‌شوند.

توضیح فرایند کار ماینر ها و استخراج ارز دیجیتال کمی سخت می باشد اما به طور خلاصه می توان گفت:

یک کاربر از طریق کریپتوکارنسی‌های موجود در کیف پول خود تراکنشی را انجام می‌دهد و سعی می‌کند تا ارز دیجیتال یا توکن مدنظر خود را به شخص دیگری ارسال کند. این تراکنش از طریق برنامه‌ کیف پول پخش می‌شود و در آن لحظه منتظر می‌ماند تا توسط یک ماینر، روی این بلاک چین انتخاب شود. تا زمانی که ماینری آن را انتخاب نکرده است، این تراکنش در «استخر تراکنش‌های تأیید نشده» معلق می‌ماند.

ماینرهای موجود تراکنش‌ها را از این استخرها انتخاب کرده و آن‌ها را به شکل یک «بلاک» درمی‌آورند. یک بلاک در اصل شامل مجموعه‌ای از تراکنش‌ها به‌علاوه‌ی برخی اطلاعات اضافی دیگر مانند امضای دیجیتال، زمان‌سنج و غیره می‌شود. در ادامه هر ماینر، بلاک تراکنش‌های خود را ایجاد می‌کند و چندین ماینر می‌توانند تراکنش مشابهی را انتخاب کنند که در بلاک آن‌ها گنجانده شود.

اگر تراز کیف پول فرستنده‌ ارز، با توجه به سوابق موجود در بلاک چین، از بودجه کافی برخوردار باشد، تراکنش معتبر تلقی می‌شود و می‌توان آن را به بلاک اضافه کرد. ماینرها با انتخاب تراکنش‌ها و افزودن آن‌ها به بلاک خود، بلاکی از تراکنش‌ها را ایجاد می‌کنند. آنها در بلاک چین برای اضافه کردن این بلاک از تراکنش‌ها به یک امضا نیاز دارند. این امضا با حل یک مسئله‌ بسیار پیچیده‌ ریاضی ساخته شده و برای هر بلاک از تراکنش‌ها منحصر به فرد است. هر بلاک یک مسئله‌ ریاضی متفاوت دارد.

بنابراین هر ماینر روی یک مسئله متفاوت و مختص به بلاک خود، کار خواهد کرد. حل کردن هرکدام از این مسائل به اندازه‌ای دشوار است که برای حل آن باید از قدرت محاسباتی بالا و برق بسیار زیادی استفاده شود. این همان فرایندی است که به آن ماینینگ می‌گویند.

ماینری که بتواند اولین امضای واجد شرایط را برای بلاک خود پیدا کند، این بلاک و امضای آن را برای سایر ماینرها منتشر خواهد کرد. در ادامه باید سایر ماینرها صحت امضا را با استفاده از داده‌های بلاک پخش شده، تأیید کنند و بررسی نمایند که آیا هش خروجی با امضای موجود مطابقت دارد یا خیر. اگر تطابق داشته باشد، سایر ماینرها اعتبار آن را تأیید می‌کنند و درنتیجه این بلاک می‌تواند به بلاک چین اضافه شود. ماینرهای دیگر نیز این بلاک را می‌پذیرند و تا زمانی که تراکنش‌های موجود در بلاک به‌درستی با ترازهای کیف پول فعلی در آن مقطع زمانی مطابقت داشته باشند، آن را در داده‌های تراکنش خود ذخیره می‌کنند.

بعدازاینکه یک بلاک به زنجیره اضافه شد، هر بلاک دیگری که پس‌ازآن اضافه می‌شود، «تأییدیه» برای آن بلاک به‌حساب می‌آید. هرچه تراکنش شما تأییدیه بیشتری بگیرد، یعنی هرچه یک بلاک عمیق‌تر در زنجیره جای گرفته باشد، تغییر آن برای هکرها بسیار سخت‌تر خواهد بود.

انواع مختلفی از ماینینگ به‌وجود آمده‌اند که مهمترین آن ها عبارتند از:

ماینینگ با سیستم های خانگی: اولین نوع ماینینگ از طریق سی پی یو و کارت‌های گرافیک در دستگاه‌های رایانه خانگی و یا دست‌ساز هستند که به آنها ریگ نیز می‌گویند. این نوع ماینینگ با توجه به گستردگی شبکه و افزایش سختی ماینینگ تقریبا دیگر کاربرد زیادی ندارد.

ماینینگ با دستگاه‌های اسیک: امروزه ماینینگ برای ارز‌های دیجیتال با بهره‌گیری از دستگاه‌های قدرتمند اسیک انجام می‌شوند. تمامی فارم‌ها یا همان مزرعه‌های استخراج‌ بیت‌کوین نیز مجهز به همین دستگاه‌های اسیک هستند. انواع بسیار زیادی از دستگاه‌های اسیک در بازار وجود دارند که هرکدام مشخصات منحصر بفردی از لحاظ قدرت پردازش به ما ارائه می‌دهند. هر روز دستگاه‌های مدل جدیدتر به بازار می‌آید. قیمت آن‌ها آنها نیز بر همین اساس متنوع است که بعضا بسیار گران هستند.

ماینینگ بدون نیاز به سخت افزار: نوع دیگری از ماینینگ که بعد از بیتکوین به‌وجود آمده و کمی متفاوت‌تر است؛ از طریق الگوهای اثبات سهام است که در این نوع ماینینگ شما نیاز به هیچ دستگاه سخت‌ افزاری ندارید و در واقع الگوریتم آنها با بیتکوین متفاوت است، به‌طوری‌که با خرید سهم عمده‌ای از آن کوین و مسدود کردن آن در حساب خود امنیت شبکه را تامین می‌کنید و با این‌کار به یکی از مستر نودهای آن شبکه تبدیل خواهید شد که به‌ازای آن مقدار ثابتی از آن کوین به‌عنوان پاداش کار، به شما تعلق می‌گیرد.

در بحث سودآوری ماینینگ، هزینه‌ها حرف اول را می‌زنند. در کشور ما با توجه به پایین بودن هزینه‌های انرژی نسبت به سایر کشورها این یک مزیت به‌شمار می‌آید که می‌تواند تا حدی زیادی در بخش هزینه‌ها برای شما صرفه‌جویی به ارمغان آورد. زیرا در بخش ماینینگ با دستگاه‌های اسیک بیشترین هزینه صرف تامین برق می‌شود.

واردات دستگاه های ماینینگ

با وجود تمام محدودیت‌هایی که در خصوص استخراج وجود داشت، دستگاه‌های ماینر به صورت قاچاق و غیرقانونی وارد ایران شد و توسط بسیاری از افراد خریداری و مورد استفاده قرار گرفت. البته برخی از افراد در کنار سودی که از ماین به دست آورده بودند، ضرر هنگفتی هم پرداخت کردند. چرا که در برخی از موارد، مزرعه‌های ارز دیجیتال که اغلب در کارخانه‌ها اجرا و پیاده‌سازی شده بود، توسط دولت شناسایی و تعطیل شد.

اما چندی پیش خبری مبنی بر قانونی شدن واردات دستگاه ماینر منتشر شد که مجددا انگیزه افراد را برای خرید دستگاه و استخراج بیشتر کرد. بر اساس مصوبه‌ای که از سوی دولت منتشر شده‌است، واردات دستگاه ماینر، قانونی است؛ بر اساس این مصوبه، افراد می‌توانند نسبت به خرید و واردات دستگاه ماینر به صورت قانونی اقدام کنند، به شرط آنکه از دفتر صنایع الکترونیک و برق و مخابرات، مجوزهای لازم را اخذ نموده و بعد از دریافت دستگاه، آن را ثبت قانونی کنند.

در مورد دستگاه‌هایی که از قبل برچسب قاچاق خورده اند و توقیف هستند، انجمن بلاک چین ایران اعلام نموده است که این افراد می‌توانند با خود اظهاری و پرداخت جریمه و عوارض، نسبت به آزادسازی دستگاه‌ها اقدام کنند.

ماینینگ قانونی

با استناد به ماده 2 قانون مجازات‌های اسلامی هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود. بنابراین چون هیچ قانونی دال بر ممنوعیت خرید و فروش یا سرمایه‌گذاری در موضوع ارز‌های دیجیتال وجود ندارد، مالکیت و خرید و فروش آن جرم محسوب نمی‌شود و تا زمانی که قانونی صراحتاً در مورد این مسئله وضع نشود، ماده مذکور ناظر بر فعالیت‌های مربوط به ارز دیجیتال خواهدبود. با این حال، این به معنی این نیست که هر استفاده‌ای از بیت‌کوین نیز جرم محسوب نمی‌شود.

در تاریخ 13مرداد98، آیین‌نامه اجرایی استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری‌شده توسط معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شد. این آئین‌نامه به نوعی به موضوع ماینینگ سر و شکل قانونی داد، به این صورت که متقاضیان استخراج ارز دیجیتال  لازم است از وزارت صمت (صنعت، معدن، تجارت) مجوز اخذ کنند.

این آئین‌نامه فعالیت در زمینه ماینینگ را به عنوان یک صنعت به رسمیت شناخت و برای آن شرایط و حقوقی درنظر گرفت. از مهمترین شرایط ماینینگ قانونی در ایران استفاده از انشعاب برق مجاز و پرداخت هزینه‌ برق مصوب مخصوص این کار است. بر اساس این آئین‌نامه قیمت برق مراکز ماینینگ معادل متوسط نرخ برق صادراتی خواهد بود.

پس با توجه به آئین نامه مذکور بدون داشتن مجوز از وزارت صمت این کار غیر قانونی به حساب می آید و وزارت نیرو هم می تواند جلوی برقی که برای استفاده از این دستگاه به کار می رود را بگیرد و نیروهای انتظامی می توانند نسبت به توقیف تجهیزات اقدام نمایند.

در نظر داشته باشید با توجه به مشکلات ناشی از کمبود برق در تابستان سال جاری تا پایان شهریورماه هیچ دستگاه ماینر یا مراکز تولید ارز دیجیتال حتی آنهایی که مجوز داشه اند، حق فعالیت ندارند.